Info voor beginners

Wat is oriëntatielopen?
Oriëntatielopen is, kort gezegd, een vorm van (hard)lopen waarbij het niet alleen aankomt op hard lopen, maar vooral op goed oriënteren, op je hersens gebruiken dus. Oriëntatielopen kan op veel plaatsen beoefend worden: in het bos, op de heide, in stadscentra, in woonwijken, in parken, in sporthallen, in de bergen en op vlakke bossen, maar ook op zandgebieden of in een kantoorgebouw. De sport is ooit begonnen als ‘de sport van het bos’, maar is tegenwoordig veelzijdiger en kent ook in Nederland de nodige uitdaging in zowel stads- als bosgebieden.

Bij aanvang van de training of wedstrijd krijg je een zeer gedetailleerde kaart waarop de verschillende controleposten staan ingetekend. Deze posten kunnen overal staan: bij een boomstronk, bovenaan een trap, op een heuvel, in een put, achter een muur, naast een rots, enzovoorts. Die posten zoek je op in de aangegeven volgorde. Maar de route ernaartoe bepaal je zelf. Als het een wedstrijd in het bos is, dan kan dat de kortste route zijn, dus dwars door het bos, het struikgewas, de sloot en over de heuvels. Maar soms is het sneller om toch voor het (langere) pad te kiezen, omdat je op de kortste route teveel obstakels tegenkomt zoals een veld bramenstruiken, een ondoordringbaar bos of een iets te brede of iets te diepe sloot. In de stad is deze keuze er ook, waar de keuze dan meer ligt op de snelheid die je op de route kan halen en houden. Bij trainingen en wedstrijden start je individueel, dus je loopt niet in een massa. Je waant je alleen op de kaart, maar geen zorgen, dat ben je natuurlijk niet.
Tijdens de loop is het toegestaan om van de paden af te wijken, om binnendoor te steken. Dat is nu juist het leuke van oriëntatielopen. Maar je moet wel geconcentreerd blijven, het koppie erbij houden dus. En dat wordt moeilijker als je vermoeid raakt. Ook bij stadswedstrijden is dit een lastige component: omdat het looptempo hoog ligt worden ook snel(ler) fouten gemaakt.
Oriëntatielopen kan beoefend worden op wedstrijdniveau of op wandelniveau. Oriëntatielopen is geschikt voor hardlopers, voor wandelaars en voor kinderen; voor kinderen worden speciale routes uitgezet.

Wat heb je nodig om mee te doen?
Voor trainingen en wedstrijden in de stad volstaat normale sportkleding (hardloopkleding), bij wedstrijden in parken en zeker in het bos wordt een lange broek of lange sokken (tot de knie) aangeraden. Sport- of wandelschoenen en uiteraard een kompas zijn ook belangrijk. Bij wedstrijden kan ter plaatse een chip gehuurd worden die nodig is voor de elektronische postencontrole én tijdwaarneming.

Hoe kom je aan een kaart?
De kaart krijg je bij de start. Dat is een speciale kaart, waarop ieder detail in het bos of de stad is vastgelegd: paden, greppels, kuilen, gebouwen, bruggen, boomstronken, bos of hei, hoogtelijnen, onderdoorgangen, enzovoorts. De schaal in het bos is vaak 1:7.500 of 1:10.000. Voor evenementen in stadsgebieden is dit meestal 1:4.000.
Op de kaart staan ook alle punten, controleposten, die je moet zien te vinden in de aangegeven volgorde. Zo’n post bestaat uit een paaltje, met een oranje-witte zak en een elektronisch kastje erbovenop.

Hoe gaat een training in zijn werk?
Trainingen worden per club georganiseerd, de KOVZ organiseert dus eigen trainingen. Meer informatie over onze trainingen is te vinden op de trainingspagina.

Hoe gaat een wedstrijd in zijn werk?
Je kijkt op de website van de NOLB (Nederlandse bond) of Orienteering Vlaanderen waar een wedstrijd plaatsvindt. Voor wedstrijden in Nederland en België moet je je vaak een week van te voren aanmelden, in België is eventueel inschrijving te plaatse over het algemeen ook nog wel mogelijk. Waar de wedstrijd plaatsvindt staat ook op de website, en de route ernaartoe is vanaf een aangegeven punt bepijld met rood-witte pijltjes.
De af te leggen afstanden zijn leeftijdsgebonden en variëren voor de meeste wedstrijden: in het bos loopt dit van 3 tot ongeveer 11 kilometer (hemelsbreed gemeten, daar komt dus nog wat bij), maar als beginneling mag je een kortere afstand kiezen; soms worden afstanden tot 16 kilometer gelopen. Voor wedstrijden in de stad verschilt de afstand tussen sprint (2 tot 3 kilometer hemelsbreed) en stads-O (3 tot 11 kilometer).
De start is altijd individueel. Je start met een interval van 2 of 3 minuten, zodat je niet achter elkaar aan kunt lopen. Je krijgt je kaart, je richt je kompas en je vertrekt op eigen snelheid en via je eigen route naar de eerste post. En de volgende, enzovoort, tot je bij de laatste bent. Bij de finish wordt jouw chip ingelezen en krijg je meteen jouw eindtijd en alle tussentijden mee en dan is het natuurlijk vergelijken met anderen hoe jij het gedaan hebt.

Naast bovenstaande beknopte uitleg is meer algemene informatie te vinden op Wikipedia. Voor de visueel ingestelde oriëntatieloper zijn er enkele mooie compilaties op YouTube, bekijk maar eens deze, deze en deze. De Belgische vereniging Hamok heeft een complete technische training beschikbaar, geschikt voor de beginnende en gevorderde oriëntatieloper. Ook is het mogelijk vrijblijvend bij een van onze trainingen langs te komen. Wanneer en waar deze zijn is te vinden op de trainingspagina. Meldt je van tevoren aan via de contactpagina zodat wij in voorlichting kunnen voorzien en eventueel aanpassingen aan de route maken.

Indien er interesse is ontstaan in het oriëntatielopen of indien er de behoefte is aan meer informatie, aarzel dan niet om contact op te nemen via de contactpagina. Met de trainingen kunnen we een goed beeld van het oriëntatielopen geven. Deelname aan onze training is gratis. Deelname aan een wedstrijd kost €5 tot €7. Starten kun je tussen 10 en 12 uur. En oriëntatieloop kan heel competitief zijn, maar als je hier geen behoefte aan hebt of dit om een andere reden niet ziet zitten, dan is dit geen probleem en ben je altijd van harte welkom. In principe start je individueel, maar voor nieuwelingen wordt een uitzondering gemaakt.

Voor wie niet kan wachten hebben we met dank aan Dirk Goossens (TROL, België) enkele overzichten beschikbaar met daarop de kaartsymbolen en postomschrijvingssymbolen, zeker interessant als je al aan enkele activiteiten deelgenomen hebt.

Een overzicht van de symbolen die je op de kaart in het bos tegen kunt komen. Klik op de afbeelding voor een (printbare) PDF-versie.

Een overzicht van de symbolen die je op de sprintkaart tegen kunt komen. Klik op de afbeelding voor een (printbare) PDF-versie.

Een overzicht van de (roze) symbolen die op de kaart (kunnen) voorkomen en een overzicht van de symbolen gebruikt in de postomschrijving. Klik op de afbeelding voor een (printbare) PDF-versie.